Anna: “Sergej Diaghilev was een Russische impresario die een eeuw geleden nieuwe wegen opende voor verschillende kunstvormen. Diaghilev kwam uit een gezin waarin muziek en kunst belangrijk waren. Hij kreeg compositie- en schilderles en ontwikkelde al vroeg een eigen smaak. Later richtte Diaghilev kunstenaarsgroep Wereld van de kunst op. Die organiseerde tentoonstellingen met Russische en moderne kunst uit het westen, waaronder voor het eerst Franse impressionisten. Diaghilev bouwde bruggen tussen volken en kunsten. En hij hielp de avantgarde aan een groter publiek.”

“Diaghilev wilde de Russische kunsten naar Parijs brengen, het culturele hart van Europa. Met steun van de tsarenfamilie begon Diaghilev in Parijs projecten te organiseren: met Russisch talent. Neem een muzikaal retrospectief Van Glinka tot Skrjabin. Tijdens Diaghilevs Concerts historiques Russes werd muziek gespeeld van Glinka, Tsjaikovski, Glazoenov, Borodin, Lyadov, Tanejev en Moessorgsky. En Rachmaninov en Rimsky-Korsakov kwamen langs om te dirigeren.”

Vanaf 1909 bracht Diaghilev zijn Ballets Russes op de podia. Hiervoor bracht hij musici en kunstenaars uit Rusland en heel Europa bijeen: van Picasso en Matisse tot Bakst en Larionov. Diaghilev haalde elk jaar ook dansers van het Bolsjoi en Mariinski Theater uit Rusland, zelfs hele decors. Gezelschappen die voor Diaghilev Europa en Amerika doorkruisten, met balletsterren als Vaslav Nijinski.”

“Allereerst liet Diaghilev Europa kennismaken met de échte Russische cultuur. En hij is van onschatbare waarde geweest voor de ontwikkeling van de kunsten, begin twintigste eeuw. Dankzij Diaghilev kon avantgarde als muziek- en kunststroming internationaal tot bloei komen. Er ontstond zelfs een Russische mode! Naast smaak had Diaghilev een enorme neus voor talent. Ik weet niet waar Stravinsky zonder Diaghilev in de muziekboeken was beland. Ook Satie is door Diaghilev aan het grote publiek gepresenteerd.“

Bij ons thema Moskou-Parijs! denk je natuurlijk aan Russisch talent, dat van Moskou naar Parijs trok. Maar ‘Moskou-Parijs’ verwijst ook naar beroemde exposities met avantgardekunst: Moskou-Parijs en Parijs-Moskou. Een initiatief van de directeur van het Centre Pompidou. De eerste expo was in Parijs (1979), de tweede in het Moskouse Poesjkin Museum (1981). Samen de grootste culturele uitwisseling ooit tussen Frankrijk en de Sovjet-Unie.”

“Soms heel direct. Voor Stravinsky’s Vuurvogel – deels te horen bij ons openingsconcert - was Diaghilev de opdrachtgever. Dat geldt ook voor de balletmuziek van concert Ballet op de vleugel. Verder speelt het Ebonit Saxophone Quartet werk van componisten die bij Diaghilevs Russische concerten in Parijs zijn uitgevoerd: Glazoenov, Lyadov en Borodin.”

“Soms is de connectie subtieler. Waarom Ravel? Nou, Ravel componeerde voor Diaghilev, net als Satie en Debussy. Severin von Eckardstein speelt L’après-midi d’un faune van Debussy. De choreografie van ster Nijinsky veranderde het ballet voorgoed.”

“Primair het genot van samen weer live-concerten meemaken. Ik hoop ook dat onze concertbezoekers ontdekken hoezeer de grote muzieknamen van een eeuw geleden elkaar over en weer beïnvloed hebben. Met dank aan Diaghilev.”